کد مطلب:21881 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:51

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

من آدم كينه اي هستم چگونه اين خوي زشت را درمان كنم؟

حِقد (كينه) پنهان كردن دشمني در دل است و آن از ثمره غضب است؛ زيرا غضب وقتي [به سبب عجز از انتقام ]تشفّي پيدا نكرد و ناچار فرو خورده شد به باطن مي رود و در آن جا به صورت حقد و كينه درمي آيد. كينه از مُهلكات بزرگ است. رسول خدا(ص) فرمود: {Hاَلمؤمِنُ لَيسَ بِحَقُودٍH}؛ {Mمؤمن كينه توز نيست M}. غالباً كينه ملازم با آفاتي است از قبيل: حسد، دوري و بريدن از شخص مورد كينه، ايذاي او و دست زدن به محرماتي از قبيل: دروغ، غيبت، بهتان، فاش كردن راز، پرده دري، اظهار عيب، شماتت نسبت به بلايي كه به وي رسيده و خوشحالي از آن، شادي از ظهور لغزش ها و خطاهاي او، استهزا و مسخره كردن وي، اعراض از او در جهت خوار شمردنش، ادا نكردن حقوق او (مانند دين يا صله رحم) و... همه اينها حرام است و به تباهي دين و دنيا مي انجامد و ضعيف ترين مرتبه كينه اين است كه از آفات ياد شده احتراز كند و براي كينه مرتكب گناه نشود؛ لكن [برفرض كه هيچ يك از اينها پديد نيايد] خود كينه از امراضي است كه بر باطن آدمي سنگيني مي كند و روح از آن متألّم و در آزار مي باشد. هم چنين كينه، انسان را از بساط قرب الهي و از وصول به ملكوت اعلي و همدمي ساكنان عالم قدس باز مي دارد و صاحب خود را از آنچه شيوه اهل ايمان است و از بشاشت، شكفتگي، رفق، مهرباني، فروتني و تلاش براي حوايج مردم و همنشيني با آنان و رغبت به ياري و غمخواري آنها منع مي كند و همه اينها درجات او را در دين كاهش مي دهد و بين او و رفاقت با مقربان حائل مي شود. از آن جا كه كينه عبارت از دشمني باطني است؛ بنابراين همه اخباري كه درباره ذم و نكوهش دشمني و عداوت رسيده، دلالت بر مذمت و ناپسندي آن نيز دارد. پيغمبر اكرم(ص) فرموده است: «هيچ وقت جبرئيل نزد من نيامد مگر اين كه گفت: اي محمد! از دشمني و عداوت مردم احتراز كن» و نيز آن حضرت(ص) مي فرمايد: «جبرئيل هرگز در هيچ امري اين قدر سفارش نكرد كه در خصوص دشمني مردم». حضرت صادق(ع) هم فرموده است: {Hمَن زَرَعَ العَداوَةَ حَصَدَ ما بَذَرَH}؛ {Mهر كه تخم عداوت بكارد همان را كه كِشته است مي درودM} و... . راه علاج اين خوي بد اين است كه: آدمي متذكر باشد كه اين عداوت باطني در دنيا ثمري ندارد؛ زيرا بيچاره كينه توز لحظه اي از درد و رنج آسوده نيست و در آخرت گرفتار عذاب خواهد بود و با وجود اين به محقود (آن كه او را دشمن دارد) هيچ زياني نمي رسد و عاقل حاضر نيست در حالتي باقي بماند كه براي او زيان آور و براي دشمنش سودمند باشد. بعد از اين تذكر بايد سعي كند كه با شخصي كه عداوت دارد همانند دوستان رفتار نمايد، با شكفتگي و مهرباني با او ملاقات كند و براي برآوردن حوايج وي بكوشد؛ بلكه بيش از ديگران به او نيكي و احسان كند تا نفس را گوشمال داده و بيني شيطان را برخاك بمالد و پيوسته اين روش را ادامه دهد تا آثار اين خوي زشت به كلي از ميان برود. شما بحمداللَّه راه علاج را يافته ايد و با خوبي و نصيحت ديگران سعي در مبارزه با آن خصلت داريد. ولي در اين راه نبايستي افراطي عمل كنيد ودر همه جا از حقوق خود صرف نظر كنيد. تعادل در زمينه هاي اخلاقي كاري پسنديده است. شما كينه به دل نگيريد ولي از سوي ديگر به گونه اي عمل نكنيد كه برخي نابخردان از شما سوء استفاده كنند.